Agendapunt: Voorbereiding van een gemeentelijk vrijwilligerskorps ter uitvoering van het Vlaams burgerlijk weerbaarheidsprogramma, in het kader van het Vlaams Defensieplan.
Bij mededeling aan de Vlaamse Regering werd op 4 april 2025 het “Vlaams Defensieplan” aangenomen. Eén van de tien kernpijlers van dit overheidsbreed beleidsplan is het versterken van onze burgerlijke weerbaarheid. Veiligheid is immers één van de kerntaken van de overheid. Onze samenleving weerbaar maken in noodsituaties begint bij het versterken van de veerkracht van burgers en maatschappelijke structuren.
Het plan voorziet daartoe in een Vlaams burgerlijk weerbaarheidsprogramma, dat op dit moment door de Vlaamse minister Hilde Crevits, bevoegd voor binnenlands bestuur en samenleven, wordt uitgewerkt. Dit programma zal onder andere bestaan uit opleidingstrajecten rond hulpverlening in samenwerking met hulpverleningsorganisaties. Ook zal, in overleg met VVSG en hulpverleningsorganisaties, een digitaal systeem worden opgezet waar lokale besturen op kunnen intekenen, om noodhulp over gemeentegrenzen heen te faciliteren.
Het Vlaams burgerlijk weerbaarheidsprogramma zal geïmplementeerd worden via gemeentelijke vrijwilligerskorpsen die onmiddellijk kunnen ingeschakeld worden in het kader van noodhulpverlening, onder coördinatie van de lokale besturen.
Stad Genk verwelkomt de aandacht voor burgerlijke weerbaarheid in het kader van het Vlaams Defensieplan in het algemeen, en de uitwerking van een Vlaams burgerlijk weerbaarheidsprogramma met opleidingstrajecten rond hulpverlening in samenwerking met hulpverleningsorganisaties en de ontwikkeling van een digitaal systeem waarop lokale besturen kunnen intekenen in het bijzonder.
Stad Genk onderschrijft de noodzaak om in deze turbulente geopolitieke tijden in te zetten op het versterken van onze burgerlijke weerbaarheid in noodsituaties en de coördinerende rol die daarbij toekomt aan de lokale besturen dan wel aan veiligheidsdiensten die meerdere lokale besturen kunnen vertegenwoordigen.
Stad Genk hecht groot belang aan het versterken van de weerbaarheid van haar inwoners, ook met het oog op hulpverleningsinitiatieven buiten de stadsgrenzen. Genk heeft immers een lange traditie van solidariteit met regio’s die getroffen worden door noodsituaties elders. Zo werd in 2024 een inzamelactie op touw gezet na het noodweer in Spanje, coördineerde de stad hulpacties voor de slachtoffers van de aardbeving in Turkije, en werden er in 2021 grootschalige vrijwilligersinitiatieven georganiseerd naar aanleiding van de overstromingen in Wallonië. Stad Genk erkent de mogelijkheid van noodsituaties waarbij de diverse overheden en hulpdiensten ondersteuning van opgeleide vrijwilligers goed kunnen gebruiken, zoals overstromingen, grote stormen, maar evenzeer - al dan niet bewust toegebrachte - schade aan infrastructuur.
Stad Genk onderschrijft - naast de evidente meerwaarde in het kader van noodhulp - ook de bijdrage die een lokaal vrijwilligerskorps kan leveren om de band tussen inwoners en met de gemeente te versterken.
Stad Genk wenst om die redenen dan ook actief mee te werken aan en gebruik te maken van de mogelijkheden die het Vlaams burgerlijk weerbaarheidsprogramma aan de lokale overheden zal bieden, om op het grondgebied van Genk een goed opgeleid korps van vrijwilligers uit te bouwen, dat beschikbaar is als er zich een noodsituatie zou voordoen.
Stad Genk ziet de versterking van onze Vlaamse weerbaarheid niet als een éénmalige inzet en legt de focus daarom niet alleen op de oprichting van een vrijwilligerskorps, maar evenzeer op een duurzame werking ervan.
Stad Genk stelt vast dat er vandaag reeds organisaties met een relevante werking in het kader van ondersteuning op logistiek, operationeel of medisch vlak bij noodsituaties op haar grondgebied actief zijn, waarvan de expertise en de knowhow voor de uitbouw van een performant vrijwilligerskorps onontbeerlijk is, en waarmee in dit verband optimaal dient te worden samengewerkt.
Stad Genk erkent dat noodsituaties - en de bereidheid van inwoners om bijstand te verlenen wanneer die zich voordoen - zich niet beperken tot gemeentegrenzen en onderstreept daarom de nood aan een geharmoniseerde werking van vrijwilligerskorpsen zodat de korpsen van (buur)gemeenten vlot kunnen ondersteunen in geval van nood.
Voorstel:
De gemeenteraad van Genk beslist, mits de nodige ondersteuning wordt voorzien vanuit Vlaanderen, zich te engageren tot de oprichting van een vrijwilligerskorps, en voor de uitwerking hiervan maximaal gebruik te maken van het kader van het Vlaams burgerlijk weerbaarheidsprogramma, dat op dit moment wordt uitgewerkt door minister Hilde Crevits, bevoegd voor binnenlands bestuur en samenleven.
De gemeenteraad van Genk geeft opdracht aan het college van burgemeester en schepenen om de voorbereiding van de oprichting van dergelijk gemeentelijk vrijwilligerskorps op heden op te starten door: