Notulen  Gemeenteraad

Hoeveel daklozen zijn er op dit moment? Hoeveel thuislozen zijn er op dit moment? En graag de evolutie van de laatste zes jaar.

De sociale dienst registreert sinds 2020 met behulp van alle maatschappelijk werkers uitgebreid de situatie van de dak- en thuislozen. Na afloop van een volledig jaar volgt de verwerking. De cijfers van 2024 zijn dus nog niet beschikbaar maar we kunnen wel een voorlopige, ruwe registratie meegeven. 

Met de beschikbare cijfers is het mogelijk een evolutie te schetsen voor de periode vanaf 2020 tot en met 2023. 

 Grafische voorstelling:  

Hoeveel mensen zijn er dit jaar al om ambtswege uit de registers gehaald?

2024: 327 
2023: 329
2022: 243
2021: 301
 2020: 366 

Staan deze dan ergens genoteerd als dakloze in Genk?

Enkel personen die zich vrijwillig als cliënt aanbieden bij onze sociale dienst zullen in de registratiesystemen opgenomen kunnen worden, zo niet hebben wij hier geen gegevens van. Uit bovenstaande gegevens kunnen echter geen conclusies getrokken worden om een inschatting te maken over de daklozenproblematiek. Binnen de groep van ambtshalve geschrapten zijn daklozen immers een kleine minderheid. Hierin bevinden zich ook inwoners die verhuisd zijn zonder een adres achter te laten of inwoners die het land verlaten. 

De registratie van dak- en thuislozen worden vanuit het sociaal huis Portavida geregistreerd. Uiteraard raden wij mensen die ons hierover contacteren met dit soort hulpvraag steeds aan om een afspraak te maken met het OCMW en volgen wij dit mee op. 

De huidige problematiek van dak- en thuisloosheid is zeer complex waarbij een bepaalde groep verstoken blijft van het recht op wonen. De filosofie van het trapsgewijs toewerken naar een eigen woonst (woonladder) werkt niet voor een deel van de daklozen. Ze blijven door hun multi-problematiek verstoken van het recht op wonen. In het licht van deze vaststelling is er in 2015 een experimenteel project in Limburg (met deelname van de OCMW 's van Genk, Hasselt en St.-Truiden) opgestart onder impuls van Provincie Limburg en de Vlaamse Overheid, namelijk Housing First. Housing First is gericht op het huisvesten en ondersteunen van dak- en thuislozen. De woning geeft aan de chronisch dakloze zelfrespect en een stabiele basis voor verdere hulpverleningstrajecten. De toeleiding van kandidaten/potentiële Housing-First-bewoner vindt plaats in samenwerking met het Lokaal Daklozenoverleg en met toepassing van ondersteuning van de versnelde toewijzing door WiL. 

Het Genkse daklozenoverleg neemt een erg centrale rol in, in de detectie en opvolging van de individuele situatie van de Genkse dak- en thuislozen. Zeswekelijks vindt een overleg plaats, voorgezeten door OCMW Genk, tussen Stad Genk – Straathoekwerk, CAW – Straathoekwerk, vzw De Sfeer, Sociale Dienst Politiezone Carma, Integra en de Housing First coaches. Op deze manier houden we de vinger aan de pols met betrekking tot gekende en nieuwe dak- en thuislozen. Een aantal zijn immers bij minstens één van de bij het daklozenoverleg betrokken organisaties bekend, waarop vanuit de expertise van elke partner een passend hulpverleningstraject opgezet & afgestemd kan worden. Op dit daklozenoverleg worden eveneens kandidaturen voor Housing First besproken én doorgegeven aan team Housing First Limburg ter goedkeuring. De lopende Housing First-begeleidingen worden mee opgevolgd. Hiernaast wordt ook de (winter-)dagopvang Crème Brûlée mee opgevolgd. Deze samenwerking over organisatiegrenzen heen én de confrontatie van verschillende hulpverleningsuitgangspunten heeft mede tot gevolg dat structurele knelpunten gedetecteerd worden en een oplossing kunnen krijgen. De lijnen tussen de betrokken organisaties zijn erg kort geworden waardoor effectieve daklozen maar zeer kort onder de radar kunnen blijven en er onmiddellijk aanzetten tot een passend hulpverleningstraject gezet kunnen worden. Het ‘daklozenoverleg’ beperkt zich dus niet tot de vergadertafel maar vormt een permanente back up voor elke organisatie/instelling die geconfronteerd wordt met effectieve dakloosheid.

Hoeveel betaalbare woningen zijn er dan voor jullie bijgekomen de laatste vijf jaar?

*Cijfers 2024: voorlopig. 28 woningen aan de Driehoevenstraat / Wandelstraat, 9 woningen in de Hoogstraat en 14 in Termien (Alfred Rodenbachstraat).  

** Woningen waarbij het grondaandeel op 99 jaar in erfpacht wordt gegeven aan de eigenaar van de woning.  

*** Het vergde voor onze dienst te veel tijd om de extra cijfers te verzamelen, maar we zullen die zeker nog bezorgen. 

Er staan daarnaast ook nog heel wat te realiseren woningen op de planning in de wijken van Genk: 

Zo voorzien we 28 sociale koopwoningen aan de Tennislaan, waarvan de vergunning is afgeleverd.  

In Kolderbos slopen we van 99 woningen en bouwen we 118 nieuwe sociale huurwoningen. 

In Sledderlo worden er in zone A 76 wooneenheden (appartementen) afgebroken en  56 sociale huurwooneenheden (combinatie rijwoningen, duplex en appartementen) gebouwd. In zone B voorzien we de afbraak van 80 sociale wooneenheden (appartementen) en nieuwbouw van 42 sociale huurwooneenheden.  Ook in de Steenbergstraat breken we  24 verouderde wooneenheden (appartementen) af. Daar is nog geen plan voor nieuwbouw. 

Aan de Richter voorzien we een mix van sociale koop en huur, volgens RUP 22-33 woningen.  

Aan de Noordlaan zal met de verkoop van de terreinen van het voormalig voetbalterrein 12 woningen met een grondaandeel via erfpacht vermarkt worden.  

Op C-mine worden circa 150 woningen betaalbaar (huurkoop, hamsterhuren, erfpacht,..) vermarkt en 26 sociaal (voorstel o.b.v. haalbaarheidsstudie).  

BPA Oude Hoeve: bij de verkoop zal een gedeelte van de gezinswoningen verplicht casco worden aangeboden (circa 10 woningen). De locatie waar Nieuw Dak en Landwaarts vroeger een woonaanbod gingen voorzien, is nog in onderzoek (overstromingsrisico). Na onderzoek kan de footprint bepaald worden en ook het mogelijk te realiseren sociale huur en/of koopwoningen.  

In het project Regina Mundi is een betaalbaar woonaanbod van 35% voor deelgebied opgenomen, goed voor circa 3500 m² bruto vloeroppervlakte aan betaalbare woningen.  In het aandeel betaalbaar wonen zit ook een gedeelte (10-15%) sociale huur.  

Wat is voor de stad Genk de definitie van een betaalbare woning? 

Een woning die niet markt-conform wordt verkocht of verhuurd en waarbij dit voor de koper of huurder een voordeel oplevert, zodat een grotere groep toegang heeft tot deze woningen.  Het voordeel kan een lagere aankoopprijs inhouden, een lagere huurprijs, een betere spreiding van de aankoopprijs (bijvoorbeeld bij huurkoop en erfpacht) of het casco aanbieden.

Met ‘niet-marktconform’ bedoelen we dat de prijszetting niet 100% bepaald wordt door marktactoren (grondeigenaar-bouwheer – ontwikkelaar/vastgoedinvesteerder).  Voorbeelden hiervan zijn: sociale huur (in eigendom + ingehuurd), sociale koop, budgethuur/geconventioneerde huur, vermarkting via erfpacht, vermarkting via huurkoop, Community Land Trust en andere. 

Vanuit de sociale dienst werden er met projectmiddelen drie woonunits opgericht die deze maand als tussenwoningen in gebruik werden genomen. Hiermee willen we via tijdelijke woonmogelijkheid en intensieve woonbegeleiding dak- en thuislozen begeleiden naar duurzame huisvesting. 

Kan het kunstwerk kritisch geëvalueerd worden en de nodige maatregelen te nemen om de ecologische integriteit van dit waardevolle natuurgebied te beschermen.

De locatie van het kunstwerk ‘Lichtsporen’ is niet gelegen op een locatie in een beschermingszone van verboden te wijzigen vegetatie.  Vandaar was een advies van Agentschap Natuur en Bos niet noodzakelijk.  

Echter, omdat we de eventuele ecologische impact van het kunstwerk wel goed wilden beoordelen, hebben we toch tijdig een advies bij ANB opgevraagd.  

In januari 2024 werd er met de heer Jeroen Schols (deskundige adviezen-vergunningen-erkenningen ANB) op plaatsbezoek gegaan o.b.v. de gewenste inplanting van het werk.  

Hierbij werd volgend advies verleend vanuit ANB op 29 januari 2024:  “Uit ons terreinbezoek bleek dat de locatie waar het kunstwerk werd gepland geen hoge natuurwaarde heeft. Het bosdecreet is niet van toepassing en er bevindt zich geen verboden te wijzigen vegetatie op deze plaats. Vanuit onze sectorwetgeving is het dus geen probleem om deze constructie op te richten. Wel wil ik nog meegeven dat er bij de verlichtingskeuze (vooral langsheen het pad van het mijngebouw naar deze locatie) best gebruik wordt gemaakt van vleermuisvriendelijke verlichting.”  

Deze laatste opmerking werd vervolgens ook ter harte genomen. De gekozen verlichting richting het kunstwerk is subtiel licht dat zich naar beneden richt, om de habitat van vleermuizen zo min mogelijk te verstoren. Het UV-licht dat deel uitmaakt van het kunstwerk wordt elke dag om middernacht gedoofd, net als de verlichting van de schachtbok en het wandelpad richting het kunstwerk. 

Volledigheidshalve geef ik nog mee dat voor dit kunstwerk geen omgevingsvergunning vereist is. Een omgevingsvergunning voor stedenbouwkundige handelingen is namelijk niet nodig voor door de overheid of in opdracht van de overheid (artikel 11.2 Vrijstellingsbesluit) voor geplaatste standbeelden, gedenktekens of andere artistieke werken. 

In art 7 van het RUP Waterschei DSO  (bospark, heidepark) kunnen enkel kleine infrastructuren tot max 30m² worden toegestaan. Deze richtlijn hebben we op voorhand meegegeven aan de ontwerpers.  

Het viel me op, na controle in de wijken, dat het echt een probleem is om ergens ook maar een vuilbak te vinden? En hoe zien we dit op te lossen zonder er weer een resem gasboetes tegenaan te gooien?

In 2021 en 2022 werden alle vuilnisbakken gemonitord: gelabeld en gemeten hoeveel en wat voor vuil erin verzameld werd. Toen stonden er 721 op het openbaar domein.  Dat zijn ronde vuilbakken waarvan er 170 staan in het centrum, 67 op Campus Bret, 62 in de handelsstraten Noord+ Thor Park, 17 in de Stalenstraat, 61 aan C-Mine en de Vennestraat, 344 aan de Sectoren* (*dit omvat alles buiten het centrum). En in Kolderbos staan er 11 vuilnisbakken. 

Op basis van deze monitoring is midden 2023 een vuilnisbakkenplan opgemaakt waarin is vastgelegd waar en welk type vuilnisbak moet komen om een zo objectief mogelijk verhaal te krijgen. Hierbij zijn verschillende fases bepaald om de vuilnisbakken aan te passen, elke fase wordt aan het college voorgelegd. Momenteel zitten we in fase 1 waarbij er in de handelsstraten en Campus Bret nu vuilbakken bijgeplaatst worden.  In fase 2 worden er aan de schuilhuisjes bushaltes en bij Hoppin-punten vuilbakken bijgeplaatst in het voorjaar van 2025.

Het resultaat zou een duurzamere en properdere stad moeten zijn: na alle aanpassingen op basis van onze richtlijnen willen we een 500 openbare vuilnisbakken, op goed uitgedachte locaties, overhouden. Dat zijn er inderdaad een 200-tal minder maar het inzamelvolume zal meer dan verdubbelen. Hierdoor kunnen ophaalroutes efficiënter worden ingepland, wat het duurzaam karakter van Genk alleen maar ten goede komt. Zo zal de uitstoot en brandstofkosten van de ophaalwagens dalen. Het verkeer zal vlotter verlopen doordat er minder oponthoud is door de vracht- en bestelwagens. De Genkenaar zal dus op betere én logischere locaties grotere vuilbakken vinden. Dit is dus efficiënter voor de Genkenaar en zal voor minder lege, ongebruikte vuilbakken zorgen enerzijds en minder uitpuilende, overbelaste vuilbakken anderzijds. 

Kiezen voor 'slimme' vuilbakken gebeurt waar dit een meerwaarde kan bieden. Zo zijn de ondergrondse vuilnisbakken op Kattevennen gesensord. Ook de compacterende vuilnisbakken hebben een registratiemodule.  

Specifiek voor de Hommelheidestraat: er staat inderdaad geen vuilnisbak op dit moment, maar er staat wel een gepland in de volgende fase in functie van het Hoppin-punt. 

Als er zich ergens problemen voordoen (geen of te weinig vuilnisbakken, misbruik), kan er via onze stedelijke website altijd een melding gemaakt worden die we dan bekijken en opvolgen (op basis van het vuilnisbakkenplan). Bij misbruik (wat helaas veel gebeurt) kunnen camera's soms een oplossing bieden. Daarbij is het plaatsen van meer vuilnisbakken geen garantie op een zwerfvuilvrije buurt, vandaar het vuilnisbakkenplan.