In de stad Genk zijn er naar schatting nog zo’n 2000 actieve aansluitingen voor accumulatieverwarming en elektrische boilers via een exclusieve nachtmeter. In 2023 is de netbeheerder gestart met de toepassing van het capaciteitstarief. Bewoners met een digitale meter zullen dus aan het werkelijke kwartiergemeten piekverbruik belast worden. De netkosten worden berekend op een gemiddeld piekverbruik in plaats van het totale verbruik. Bedoeling is om een financiële prikkel te creëren die aanzet om het verbruik zo veel mogelijk te spreiden doorheen de dag, zodat het elektriciteitsnet niet te zeer belast wordt. Bewoners met een analoge meter zullen de netkosten opgedeeld zien in twee onderdelen: een gedeelte wordt berekend op basis van een basispiekverbruik van 2.5 kW. Een ander deel wordt berekend op basis van het verbruik.
De vele inwoners die nog elektrisch verwarmen ondervinden de grootste impact van dat capaciteitstarief. Je kan dit verbruik niet zo makkelijk spreiden of uitstellen, zeker niet in de winter. Bovendien zijn dit toestellen met een hoge weerstand, zodat het piekverbruik snel toeneemt wanneer ze opladen. Vroeger gebeurde dit ’s nachts zodat de stroom van kerncentrales kon afgenomen worden. Door het toenemende gebruik van zonnepanelen en windmolens verandert het meest optimale moment naar zonnige en winderige dagen. Dit betekent dat de sturing van de oplaadmomenten zo slim mogelijk dient te gebeuren.
In het verleden is de doelgroep van elektrische verwarmers al het voorwerp geweest van enkele acties zoals Genk Verwarmt en het VLAIO-project Bereslim. Het is uit dit laatste project dat een aankoopcentrale voor slimme sturingen gecreëerd is. Via deze aankoopcentrale kan de stad Genk zelf slimme sturingen aankopen. Deze slimme sturingen zijn in staat om de oplaadmomenten van boilers en ruimteverwarmers te sturen op basis van verbruikersdata. Zo worden de oplaadmomenten optimaal gekozen in functie van het tarief, het verbruikersprofiel, de weersomstandigheden,...Het beparingspotentieel voor boilers bedraagt 18-20%, voor ruimteverwarmers bedraagt dit 15%. In euro's uitgedrukt: een gezin dat 8000 kWh verbruikt aan stroom voor woningverwarming (excl. nacht) kan bij een besparing van 15% en gerekend aan een gemiddelde kWh kost (juli 2023) van 0.35 € zo'n 420 € per jaar besparen. In het kader van de nota 2023_CBS_00932_Iedereen Energieheld werd de gratis plaatsing van deze slimme sturingen bij Genkenaren al voorgesteld als beleidsactie.
Om deze actie uit te werken werden volgende stappen ondernomen
Doel van deze beleidsactie
De stad stelt kosteloos slimme sturingen ter beschikking. Bedoeling is om zo laagdrempelig mogelijk een structurele energiebesparing te realiseren. De doelgroep begunstigden is vanzelfsprekend de doelgroep inwoners die hun hoofdverwarming voeden met netstroom en/of een elektrische boiler hebben. Zo realiseert de stad een brede basis voor het plaatsen van dergelijke sturingen. Er is gekozen om een brede doelgroep te formuleren en niet te kiezen voor bepaalde categorieën, zoals voorgesteld in de nota 2022_CBS_01954 - Aankoopcentrale sturingen elektrische ruimteverwarmers en boilers - Keuze doelgroepen 1e oproep aankoopcentrale.
Binnen de doelgroep zijn een aantal beperkingen toegevoegd:
Daarnaast zijn er nog enkele technische beperkingen opgesomd (geen installaties die al een vorm van elektronische sturing hebben, enkel installaties die toegankelijk zijn, enkel bij boilers met een opslagvat groter dan 50 liter, geen doorstroomboilers,...).
Naast die brede basis zal de stad samen met sociaal huis Portavida extra inspanningen nemen om de meest kwetsbare doelgroepen te motiveren om een slimme sturing te laten installeren. Het gaat bijvoorbeeld om:
1/ Inwoners die in aanmerking komen voor de minimale levering elektriciteit
2/ Inwoners die niet in aanmerking komen voor sociaal tarief. Indien deze personen gekend zijn bij het OCMW, zullen ze gestimuleerd worden om een aanvraag voor een slimme sturing in te dienen.
3/ Inwoners met een energieproblematiek die contact opnemen met het OCMW en van wie het OCMW het opportuun acht om hen voor een energiescan aan te melden.
Het OCMW zal deze inwoners stimuleren om zich aan te melden voor een energiescan en vermeldt er het type verwarming bij. Stebo vzw, het bevoegde energiescanbedrijf, zal een scan inplannen en naast het basispakket van de energiescan ook uitleg verschaffen over de installatie, de werking en de voordelen van een slimme sturing op de ruimteverwarmers en/of boilers. Indien de bewoner overtuigd is, worden de gegevens overgemaakt aan de leverancier van de slimme sturingen, zodat deze het vooronderzoek kan uitvoeren en een afspraak kan maken voor de installatie.
Bruikleenovereenkomst
De stad Genk koopt de slimme sturingen aan via de aankoopcentrale en stelt deze via een kosteloze bruikleenovereenkomst ter beschikking aan de bewoners.
De bruikleenovereenkomst bevat een aantal regels rond het ter beschikking stellen van de sturingen, de verantwoordelijkheden van de stad en van de aanvragers/begunstigden en eventuele sancties bij misbruik.
De bruikleenovereenkomst wordt aangegaan voor een periode van 5 jaar en kan verlengd worden.
De stad Genk kan als eigenaar van de sturingen een premie aanvragen bij Fluvius voor de aankoop van deze sturingen. De premie is éénmalig en bedraagt 50% van het factuurbedrag met een maximum van 400 €. De opbrengsten worden opnieuw geïnvesteerd in de aankoop van nieuwe sturingen. Er worden sturingen ter beschikking gesteld voor zover er beschikbaar budget is op de voorziene begrotingsposten.
Naast doelgroepgerichte communicatie naar kansengroepen (zie hierboven) zal er ook meer algemeen worden gecommuniceerd via algemene kanalen om de brede doelgroep van mensen die op stroom verwarmen te bereiken.
Wijze van aanmelden
De aanmelding voor een bruikleen op een slimme sturing gebeurt steeds via een energiescan door Stebo vzw. Die koppeling heeft verschillende redenen:
Om de koppeling met de energiescan mogelijk te maken, is een afzonderlijke overeenkomst met Stebo vzw uitgewerkt. Deze overeenkomst bestond enkele jaren geleden ook al, toen de stad Genk startte met de actie Genk Verwarmt. Toen verstrekte Stebo vzw gratis energiescans aan iedereen die op stroom verwarmde. Behoorde de inwoner niet tot de doelgroep voor energiescans, dan betaalde de stad Genk de scan. Indien de bewoner wel tot de scan-doelgroep behoorde, betaalde Fluvius (toen nog Infrax) de scan. Op die manier kan de actie zich helder richten op één doelgroep zonder telkens randvoorwaarden te moeten aftoetsen, wat heel wat mensen zou teleurstellen. Met de vorming van het Energiehuis Limburg verhuisde de scan naar de samenwerkingsovereenkomst met het Energiehuis Limburg. Bij de opzeg van deze overeenkomst op 6/09/2022 werd een nieuwe opgemaakt en goedgekeurd (GR 14/02/2023), maar verdween de energiescan uit het aanbod van het Energiehuis Limburg. Hiervoor moest een aparte overeenkomst worden opgemaakt.
De aanmelding voor de energiescan voor elektrische verwarmers gebeurt zoals vroeger via het portaal https://stebo.be/genkverwarmt/ De stad Genk zal campagne voeren om de bekendheid van de scan te verhogen voor deze doelgroep, met hieraan gekoppeld het aanbod van de slimme sturingen. De campagne zal stapgewijs worden uitgewerkt waarbij er eerst gericht wordt gecommuniceerd naar doelgroepen en in latere fase naar de bredere bevolking. Dit is afhankelijk van de instroom en de uitval van de geïnteresseerden.
Decreet lokaal bestuur van 22 december 2017.
Besluit van 19 november 2010 van de Vlaamse Regering houdende algemene bepalingen over het energiebeleid (en verdere wijzigingen).
De Gemeenteraad keurt de bruikleenovereenkomst van slimme elektrische sturingen goed.