2022_IP_00046 - Interpellatie van raadslid Chris Janssens: Energiebesparende maatregelen

Welke maatregelen kan onze stad Genk nemen voor haar inwoners, organisaties en ondernemingen om de hogere kost mede te helpen dragen? 

Welke maatregelen heeft onze stad intussen genomen op basis van de inspiratielijst die aangereikt werd door Vlaams minister Bart Somers? Welke maatregelen zal onze stad deze legislatuur nog nemen op basis van deze inspiratielijst? Heeft ons stad (nog) andere maatregelen genomen die niet in de inspiratielijst staan?

Welke initiatieven heeft het stadsbestuur reeds genomen en welke zal het nog nemen om de energiefactuur van onze inwoners en bedrijven te temperen?

Welke stappen onderneemt het Genkse OCMW om kwetsbare Genkenaren, die vaak nog niet gekend zijn bij het OCMW, via een outreachende aanpak te bereiken en te ondersteunen?

Sta me toe vooreerst even mee te geven dat we binnen ons stadsbestuur al jaren bezig zijn met een duidelijke en toekomstgerichte aanpak van ons energiebeleid. We beschikken over een eigen energiecel die dit samen met de betrokken diensten en schepenen nauw mee opvolgt. 

Maar na Corona en de Oekraïnecrisis, treft ook de huidige energieproblematiek de lokale besturen en zijn we genoodzaakt in ons energiebeleid te versnellen en te kijken hoe we ook op korte termijn actie kunnen nemen. 

Gelet op de huidige crisis, zaten we reeds in juni samen om hiertoe de nodige aandacht te vragen. Dat overleg is ondertussen geïntensifieerd met bijvoorbeeld gisteren nog een breder debat binnen het managementteam. Het is mogelijk nog wat té vroeg om reeds vele concrete acties aan te kondigen. We bekijken momenteel welke stappen we op korte termijn kunnen zetten en wat daarbij financieel haalbaar is. Uiteraard gebruiken we daarvoor ook de door minister Somers beschikbaar gestelde inspiratielijst. 

We hebben een tweesporenaanpak: 

• Wat doen we als organisatie zelf? (voorbeeldfunctie / besparen)
• Wat doen we voor de burgers? 

Algemeen zetten we daarbij in op verschillende aspecten:

Maatregelen in het kader van Iedereen bespaart: 

We verspreiden via de stedelijke kanalen tips and tricks om energie te besparen. Daarnaast werken we verder in samenwerking met EnergyVille onder de naam GEENkool aan het opstellen van een roadmap voor een koolstofneutraal Genk in 2050, waarin zowel maatregelen op lange termijn als op korte termijn zullen opgenomen zijn. 

Maatregelen in het kader van Iedereen renoveert: 

We begeleiden en adviseren de Genkenaren via verschillende trajecten waarbij maatwerk centraal staat. Denk daarbij aan een renocoach voor individuele begeleiding en advies bij renovatie of collectieve wijkrenovaties (tweemaal per jaar wordt een wijk aangedaan). Er is ook C-Real, een doorgedreven renovatiebegeleiding voor VME’s en syndici van appartementsgebouwen. 

We doen dit in combinatie met de nieuwe geïntegreerde ondersteuning “Mijn verbouwpremie en Mijn verbouwlening” om ook de financiële drempels weg te nemen of te verlagen. 

En we faciliteren en ondersteunen onderzoek naar nieuwe producten en diensten om totaalrenovatie haalbaarder te maken: oPEN Lab-project. 

Maatregelen in het kader van Iedereen producent: 

We wachten momenteel op een (hopelijk gunstige) beslissing met betrekking tot onze vergunningsaanvraag voor twee stedelijke windturbines op Genk-Zuid. De energie die hier geproduceerd zal worden, gaan we delen met burgers, bedrijven en instellingen. 

We experimenteren met de nieuwe vormen van energiedelen om die zo snel mogelijk te kunnen inzetten om wind- en zonne-energie onder burgers en bedrijven te kunnen delen. Zo werken we bijvoorbeeld mee aan een pilootproject met het Kenniscentrum Vlaamse steden rond het delen van energie in appartementen. 

We werken aan een breed zonneplan om zonne-energie nog meer te stimuleren. 

Dit alles op een sociaal fundament, individueel en collectief:

• Individueel
1. Energiescans
2. Beoordelingen van 0,0% rente leningaanvragen
3. Lokaal Advies Commissie Energie
4. 210 euro aan Energiepremie Elektriciteit & 2010 euro aan Energiepremie Verwarming: extra premies voor inwoners die niet van het sociaal tarief kunnen genieten, maar zich wel onder de grensbedragen voor inschrijving op de wachtlijst voor een sociale woning bevinden
5. Het ten laste nemen van achterstallige elektriciteitsrekkeningen
6. Minimale levering van aardgas (via Vlaamse middelen) en van elektriciteit (als eigen ondersteuningsmaatregeling)
7. Een sociaal verwarmingsfonds verwarmingstoelage 
• Collectief
1. Informatieverstrekking en signalering
2. Deelname aan het pilootproject onderzoek BEReSLIM, waarbij we samen met partners een product willen ontwikkelen dat kan zorgen voor energiebesparing bij elektrische boilers en accumulatieverwarming. 
3. Extra zitdagen van Stebo en het Energiehuis Limburg in Sociaal Huis Portavida

Anticiperend op de maatregelen die de Federale en Vlaamse overheid nemen, is er momenteel overigens een werkgroep actief om de huidige acties te evalueren en waar nodig bij te sturen of uit te breiden. 

Federaal zijn er hierover reeds beslissingen genomen. We hopen ook snel op duidelijkheid van Vlaanderen. 

Stelt het stadsbestuur een toename vast van het aantal info-aanvragen of vragen om (financiële of andere) hulp aan het energieloket in het stadhuis of op Portavida? Graag een overzicht van dit jaar met toelichting over de evolutie. 

Het aantal nieuwe aanmeldingen bij Sociaal Huis Portavida piekt traditioneel in het eerste kwartaal van elk jaar. Waar het derde kwartaal, gezien vakantiemaanden juli en augustus, in het verleden eerder lagere aantallen nieuwe cliënten zich meldden, zien we sinds 2020 in het derde kwartaal telkens een stijging.  

Voor het derde kwartaal dit jaar hebben zich tot 14 september jl. 406 nieuwe hulpvragers gemeld (ten opzichte van 479 in het eerste kwartaal en 385 in het tweede). We stellen sinds september een zeer sterke stijging vast, met reeds 132 nieuwe hulpvragers op 14 dagen tijd. 

Voor wat het thema energie betreft was dat tot augustus nog niet het geval. Het is duidelijk dat de recente berichtgeving voor een opmerkelijke toestroom gezorgd heeft. Waar aanmeldingen voorheen slechts in minder dan drie procent van de gevallen specifiek gingen over het thema ‘energie en water‘, is dit met ingang van de maand september gestegen naar 49 procent (65 van de 132 nieuwe aanmeldingen).  

Genkenaren kunnen een doorlichting van het energieverbruik van hun woning aanvragen middels een energiescan. Hoeveel energiescans werden er dit jaar reeds aangevraagd en uitgevoerd? Hoeveel van deze energiescans werden gratis uitgevoerd? Welke gevolgen geeft het stadsbestuur aan de resultaten ervan? 

Met een gratis energiescan worden niet alleen bepaalde zwakke punten in de woning aangeduid op vlak van energie, maar kijkt men ook naar verschillende apparaten en ook gewoontes en gebruiken die energieverspillend zijn. Zo kunnen burgers ingrijpen op hun energieverbruik, wat een positief effect heeft op de energiefactuur. Hoeveel Genkenaren kregen de gratis energiescan via de renocoach van Stebo? 

Tot 12 september jl. werden dit jaar 43 cliënten/gezinnen voor een energiescan aangemeld via het Sociaal Huis Portavida. De resultaten worden in de vorm van een rapport zowel aan de betrokken bewoners als aan hun maatschappelijk werker bezorgd. Het rapport maakt vervolgens onderdeel uit van de individuele begeleiding.

Eerder dit jaar kondigde het stadsbestuur twee nieuwe Genkse energiepremies aan voor mensen die geen gebruik kunnen maken van het sociaal tarief maar toch een laag inkomen hebben. Het ging daarbij om een jaarlijkse energiepremie van 210 euro voor het dagelijks elektriciteitsverbruik en een jaarlijkse premie van 210 euro voor verwarmingskosten via bronnen als bv. elektriciteit, aardgas, pellets, mazout. Hoeveel premies werden intussen aangevraagd en toegekend? 

Tot heden hebben 43 gezinnen een  energiepremie Elektriciteit (210 euro) ontvangen. 28 gezinnen ontvingen een energiepremie Verwarming (eveneens 210 euro). Momenteel worden deze specifieke Genkse steunmaatregelen, in het licht van de toegenomen intensiteit van de energiecrisis en in functie van de recente maatregelen van de Federale en Vlaamse overheden, nog verder onderzocht.

Ook het doorverwijzen van burgers naar het Energiehuis, een initiatief van de Vlaamse overheid, zou een standaardprocedure moeten zijn bij de Stad en in het bijzonder bij het OCMW, zeker voor personen met een eigen woning. Hoe zetten jullie hierop in?

Na sociaal onderzoek werden door sociaal huis Portavida sinds begin dit jaar 26 cliënten/gezinnen behorend tot de ‘prioritaire doelgroep’ voor een renteloze energielening aangemeld bij het Energiehuis.

We hebben hieruit vanuit onze Dienst Woonbeleid ook sterk op ingezet naar een bredere doelgroep. We bekijken hoe we hier met onze partners kunnen versnellen 

Krijgt het stadsbestuur signalen van verenigingen, sportclubs, ... dat zij hun werking met de huidige onbetaalbare energieprijzen niet (op dezelfde manier) kunnen verderzetten? Zo ja, over welke verenigingen gaat het? Hoe zal het stadsbestuur hen trachten tegemoet te komen?

Vanzelfsprekend horen we vele bezorgdheden. Dit zal de komende maanden, na de afrekeningen, ook snel meer duidelijk worden. We nemen dit alleszins mee in de uitwerking van ons actieplan, hoewel het voor ons moeilijk zal zijn om financieel te ondersteunen. Mogelijk kunnen we wel mee sensibiliseren. 

Hoe gaat onze stad als overheid met haar eigen energiefactuur om?

Hoe vermindert Stad Genk haar eigen energieverbruik voor haar gebouwen? Haar projecten?

We hebben reeds jaren een energieboekhouding die ons in staat stelt de energieverbruiken kort op te volgen. Zo kunnen we abnormale verbruiken ook snel vaststellen en opvolgen. 

We hebben al diverse energiebesparende maatregelen uitgevoerd, zoals o.a.:

• We verledden systematisch onze verlichting. Het hele stadhuis is bijvoorbeeld al verled. 
• Het zwembadwater van het stedelijk zwembad werd recent verlaagd naar 28,5 graden.
• Het douchewater van het stedelijk zwembad bedraagt nu 35 graden in plaats van 37 graden. 
• Het plaatsen van aanwezigheidsdetectie bij vernieuwing van installaties 

De minimum temperaturen gedurende de winter en de maximum temperaturen in de zomer in onze gebouwen zullen herbekeken worden waarbij de richtlijnen van de hogere overheid in acht genomen zullen worden. Het is zeker de bedoeling om de thermostaat lager te zetten. Vandaag is dat in het gros van de gebouwen 21°. We mikken op een daling van 1° tot 2°. Vanzelfsprekend gaan we differentiëren in verschillende gebouwen. Een plaats waar iemand een hele dag aan een bureel aan het werken is, is anders dan een plaats waar in en uit wordt gelopen. 

De mogelijkheden om te besparen op openbare verlichting zullen met de netwerkbeheerder opgenomen worden. Fluvius heeft een kader aangeleverd aan de lokale besturen om over Vlaanderen wat gelijkvormigheid te krijgen. Zo stellen ze voor om alle dagen van 23u tot 5u ’s morgens de openbare verlichting te doven (behalve op vrijdag en zaterdagavond). Uiteraard zullen we dat steeds afwegen in functie van de veiligheid. De komende weken zullen we hierin een standpunt innemen. 

We zijn ingestapt in het project van het ‘Rollend capaciteitsfonds’. Dit is een pilootproject van VVSG en het Netwerk Klimaat waarvoor de stad Genk zich vorig jaar kandidaat heeft gesteld. Hier gaat het over capaciteit voor audits en denkwerk rond energiebesparende maatregelen voor stedelijk vastgoed. Zowel voor quick wins op korte termijn als een strategisch vastgoedplan voor energetische aanpassingen op lange termijn. Door onze deelname krijgen we een ‘capaciteit’ van experts ter waarde van 15.000 euro. Het is de bedoeling dat als de voorgestelde maatregelen leiden tot minder hoge energiefacturen, we die 15.000 euro terugbetalen. Na afloop van de piloot rolt de aantoonbare energiebesparing terug naar het Netwerk Klimaat zodat weer andere gemeenten in aanmerking komen. 

En in augustus hebben we beslist om een uitgebreid strategisch vastgoedplan op te stellen in functie van de te halen klimaatdoelstellingen.