In 2013 maakte de VVSG (Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten) een leidraad voor een menswaardige begrafenis voor mensen in armoede. Sindsdien maakt ongeveer de helft van de Vlaamse steden en gemeenten algemene afspraken met een begrafenisondernemer over de prijs en de kwaliteit (bron: Lokaal, december 2020).
Daaromtrent stel ik graag volgende vragen:
Heeft onze stad/OCMW een afspraak met (een) begrafenisondernemer(s) opdat mensen in armoede een menswaardige begrafenis kunnen hebben? Zo ja, met welke begrafenisondernemer(s)? Hoe zien desgevallend de gemaakte afspraken met de begrafenisondernemers eruit? Zijn er bijvoorbeeld standaardformules en -tarieven waaruit gekozen kan worden?
Het OCMW heeft reeds jaren een lopende overeenkomst van onbepaalde duur met Genkse begrafenisondernemers voor de uitvaart van behoeftige overledenen. Binnen deze overeenkomst werd een maandelijkse beurtrol bepaald. Momenteel zijn dergelijke afspraken gemaakt met de begrafenisondernemers Deborre, Lantmeeters en Remans.
Op het ogenblik dat de tussenkomst van het OCMW vereist is, wordt de begrafenisondernemer van dienst gecontacteerd. Na ontvangst van de factuur wordt een individueel dossier voorgelegd aan het Bijzonder Comité van de Sociale Dienst. De overeenkomst bepaalt de inhoud van de dienstenpakketten, de vergoeding en de jaarlijkse indexatie. Er zijn twee dienstenpakketten, eentje voor een uitvaart met begrafenis en eentje voor een uitvaart met crematie. Elk dienstenpakket bevat de nodige elementen om de uitvaart te kunnen voorzien en wordt uitgevoerd aan een forfaitair tarief. Voor 2021 bedraagt dat tarief 1.860,67 euro incl. BTW voor een uitvaart met begrafenis en 2.044,69 euro incl. BTW voor een uitvaart met crematie, desgevallend te verhogen met de factuur van het crematorium. In principe kiezen we daarbij steeds voor een uitvaart met begrafenis, tenzij de overledene bij leven beschikte over een wilsbeschikking waaruit blijkt dat hij gecremeerd wil worden.
Welke zijn de voorwaarden om in aanmerking te komen voor een begrafenis voor mensen in armoede?
Vooreerst dient het OCMW de bevoegdheid te onderzoeken. Overeenkomstig art. 14 van het decreet van 16 januari 2004 op de begraafplaatsen en de lijkbezorging draagt de gemeente van de woonplaats waar betrokkene ingeschreven is in de bevolkingsregisters, het vreemdelingen- of wachtregister de kosten van de uitvaart. Ondergeschikt, bij gebrek aan een woonplaats, geldt de gewoonlijke dan wel feitelijke verblijfplaats.
Indien de behoeftige overledene niet over erfgenamen beschikt en niemand anders de uitvaart regelt, neemt het OCMW de uitvaart ten laste. Als er wel erfgenamen beschikt zijn wordt de uitvaart prioritair opgenomen door de familie. Echter, indien uit het sociaal onderzoek blijkt dat deze erfgenamen zelf ook behoeftig zijn, neemt het OCMW de uitvaart alsnog ten laste. Dit is eveneens het geval indien uit het sociaal onderzoek ernstige billijkheidsredenen blijken (zoals bijvoorbeeld bij een jarenlange, onherstelbare breuk; geweld; plaatsing; …).
Hoeveel keer heeft de stad / het OCMW de voorbije vijf jaar een begrafenis voor mensen in armoede geregeld?
Het OCMW nam in de voorbije vijf jaar volgende uitvaarten ten laste (in absolute cijfers):