Naar aanleiding van de nieuwste cijfers van het ministerie van onderwijs is in HBVL een artikel gepubliceerd met de veelzeggende titel: Terug naar af. Ondanks waslijst maatregelen verlaat één op vijf school zonder diploma. Kort en krachtig als eindevaluatie van vijf jaar beleid. In het begin van deze legislatuur was het resultaat vergelijkbaar, zelfs nog iets beter. In vergelijking met alle andere gemeenten zitten we met de billen bloot: we scoren het slechtst van heel Limburg, ook slechter dan de andere mijngemeenten. We scoren ook slechter dan de meeste centrumsteden in Vlaanderen met uitzondering van de stad Turnhout en het Brussels gewest en Antwerpen, waarmee we ons -met alle respect- toch moeilijk kunnen vergelijken. Want als we ons achter dat schaamlapje proberen te verschuilen is dat verontrustend: gaan we volhouden dat we niet gebuisd zijn zolang we niet de slechtste van Vlaanderen zijn?
En wat gaat u daar aan doen? Meer van hetzelfde. Want zoals het krantenartikel aangeeft: u heeft een waslijst aan maatregelen genomen. Maar u begrijpt niet waarom ze niet gewerkt hebben en kunt niets anders bedenken dan dat er wellicht meer tijd nodig was.
Het komt niet bij u op dat ze niet werken omdat het niet de juiste maatregelen waren. Omdat u om God-weet welke politieke agenda weigert de analyse die het ministerie van Onderwijs maakt over de oorzaken au sérieux te nemen. En ik citeer hier uit het rapport: Bij jongeren die thuis met geen enkel gezinslid Nederlands spreken, lag de kans op vroegtijdig schoolverlaten in 2021-2022 meer dan 3 keer hoger dan bij jongeren die thuis uitsluitend Nederlands spreken (respectievelijk 27,2% en 8,5%).
De verschillen naargelang het opleidingsniveau van de moeder zijn eveneens zeer groot. Bij jongeren waarvan de moeder een diploma hoger onderwijs heeft, verliet 5,4% vroegtijdig de schoolbanken. Bij jongeren waarvan de moeder het lager onderwijs niet heeft afgewerkt, liep dat op tot 35,3%.
Terwijl u volop bezig was met het uitwerken van uw meerjarenplan in 2019 waarschuwde onze fractieleider al: We moeten in elk geval veel meer inzetten op een algemene aanpak van het Nederlands in plaats van op allerhande kleinere projecten zoals de stad doet.”
Volkomen in de stijl van het huis gaf u het project dat u opstartte de cynische naam ‘Iedereen slaagt’. Alsof het een kwestie is van het met zijn allen heel hard te willen en dat het dan vanzelf gebeurt. Alsof we het coronavirus zouden bedwingen met de leuze ‘Iedereen gezond’. Wat toen werkte was ‘Iedereen een mondmasker’. Op dezelfde manier durf ik stellen dat het enige wat de tanker echt kan keren ‘Iedereen Nederlands’ is.
Ik kan nog heel lang doorgaan maar ik ga afronden met een paar concrete vragen:
Interpellatie 1 en 5 worden samen beantwoord:
De schepen ging in haar commissie reeds uitvoerig in op de cijfers over de ongekwalificeerde uitstroom. Dank om deze grote uitdaging mee ter harte te nemen en jullie bezorgdheden daarover te delen. Immers, dit probleem is een breed maatschappelijk probleem dat wij vanuit het stadsbestuur alleen niet zullen oplossen. We rekenen daarbij ook op de andere overheden, het brede onderwijsveld en alle betrokken actoren om hier samen werk van te maken en te blijven zoeken naar oplossingen teneinde het tij te keren. Het is jammer dat dit nog onvoldoende gelukt is, maar dat neemt niet weg dat wij alvast samen met alle partners blijven werken en blijven zoeken naar oplossingen. Immers, it takes a whole city to raise a child!
Welke aanpak hanteerde de stad de afgelopen jaren?
Bij de start van de huidige legislatuur ontwikkelde het stadsbestuur samen met de partners uit het secundair onderwijs het beleidsplan ‘Iedereen Slaagt’ rond vijf werven: het stedelijk meldpunt onderwijs, leerkracht werkt in Genk, de gebiedsgerichte netwerkbenadering, studie- en leerbegeleiding en blended learning. Er bestaan geen kant-en-klare plannen voor de uitbouw van de verschillende werven. Er wordt vaak geëxperimenteerd met nieuwe samenwerkingsvormen, welzijns- en onderwijs-partners worden met elkaar in contact gebracht, de afstand tussen leer- en leefwerelden (scholen en wijken) wordt verminderd, flankerend aanbod voor leerkrachten wordt opgezet, subsidiereglementen worden ontwikkeld, enz. En we spelen in op veranderende omstandigheden, noden en signalen vanuit het onderwijsveld door binnen de verschillende werven nieuwe experimenten of projecten op te zetten.
Hebben de diensten en het college dit resultaat al kunnen analyseren en wat zijn de conclusies (bvb verschil jongens-meisjes, type onderwijs waar het aantal het grootst is, invloed corona,...)?
Uit de laatste en zeer recent gepubliceerde cijfers (schooljaar 2021-2022) blijkt dat 21,7% van de Genkse jongeren het secundair onderwijs verlaat zonder diploma. In het schooljaar 2020-2021 was dat nog 16,7%. Het lagere cijfer van het schooljaar 2020-2021 heeft wellicht te maken gehad met klassenraden die soepeler A-attesten toekenden als gevolg van de coronapandemie.
Die ongekwalificeerde uitstroom bedraagt bij jongens bijna 26% (lichte daling). Het vervroegd schoolverlaten steeg bij meisjes echter van 13,4% naar 17,6%. Een aantal hypotheses voor die forse stijging werden reeds geformuleerd vanuit de academische wereld maar nog niet bevestigd aan de hand van verder onderzoek.
Bij Belgen was er in de cijfers een stijging van 18,5% naar 20,5%, bij niet-Belgen een behoorlijke daling, die met een ongekwalificeerde uitstroom van 35% evenwel nog steeds hoog ligt.
Als we de onderwijstypes verder analyseren zien we een lichte daling bij ASO, BUSO en BSO. Een relatief forse stijging is vooral te zien bij KSO (+6%) en TSO (+8,8%). Het vroegere DBSO (omgevormd tot Duaal Leren) blijft met bijna 60% hoog scoren in de cijfers rond vervroegd schoolverlaten.
Tenslotte blijft de samenhang tussen het opleidingsniveau van de moeders en de ongekwalificeerde uitstroom van hun kinderen groot.
De ouderbetrokkenheid is een motiverende factor voor jongeren gedurende heel hun schoolloopbaan. In de externe omgevingsanalyse van 2018 werd opgemerkt dat die voor Genk geen speerpunt was. Heeft u daar tijdens deze legislatuur meer werk van gemaakt? Met welke specifieke acties?
Ja, daar hebben we werk van gemaakt en daar blijven we aan werken vanuit ons flankerend onderwijsbeleid. Immers, samen met de scholen, het LOP, de welzijnspartners en het CLB is reeds in 2019 besloten om in te zetten op drie speerpunten in het basisonderwijs: het versterken van de taalvaardigheid van het Nederlands, het vergroten van de ouderbetrokkenheid en het helpen ontwikkelen van sociale vaardigheden via de Petra-trajecten van Campus O3.
Zoals gekend zet Kind en Taal via haar ‘evidence based’ programma’s in op de relatie ouder-kind vanaf 0 jaar alsook de betrokkenheid van ouders op school.
Binnen het kader van het actieplan Samenleven opteerden we voor de realisatie van een brugfigurenprogramma (dienst Opgroeien en Diversiteit) waarbij drie halftijdse medewerkers ingezet worden voor de versterking van de relatie school-ouders in alle basisscholen. Deze keuze kreeg veel bijval van het basisonderwijs. De tussentijdse resultaten en evaluaties zijn zeker positief en veelbelovend. De meeste acties zijn daarom geen nieuwe initiatieven, maar eerder een versterking van de bestaande acties en initiatieven zodat een breder bereik en een verbeterde communicatie worden gerealiseerd. Daarbij kan ook gewezen worden op ‘Op tijd naar school acties’, versterking van de ouderraden en nieuwe schoolpoortcontacten.
Ook via de werf van de gebiedsgerichte netwerkbenadering binnen Iedereen Slaagt en via het project Anne zetten we verder in ouderbetrokkenheid. En verder zijn er verschillende ouderinitiatieven in het kader van de zomer- en andere vakantiescholen, de gerichte communicatie naar ouders en gemeenschappen met betrekking tot het vernieuwde inschrijvingsbeleid en bijvoorbeeld het programma Groeikracht in Waterschei.
Desalniettemin is de kloof tussen bepaalde groepen ouders en de meeste basisscholen er onder invloed van de Coronaperiode niet kleiner op geworden. Samen met het onderwijs stellen we echter vast dat, gelet op de structurele uitdagingen inzake laaggeletterdheid en superdiversiteit er in dialoog met het onderwijs, bekeken zal moeten worden hoe we preventiever en structureler kunnen inzetten op de versterking van het onderwijsondersteunend gedrag van ouders en het ouderondersteunend gedrag van leerkrachten en op een effectievere communicatie tussen school en ouders.
Nederlands vanaf 0 jaar: Mag ik veronderstellen dat u voor die eerste jaren focust op de ouders? Welke concrete acties hebt u ondernomen waarbij Nederlands het hoofddoel was en niet een wenselijk bijproduct?
Alle acties inzake taalversterking van het Nederlands hebben we overzichtelijk weergegeven via onze taalvisual, die ook al eens toegelegd werd op een commissie van schepen Nagels en die we graag nog eens meesturen.
Stimulering van de taalvaardigheid in de voor en vroegschoolse periode is binnen het stedelijk taalbeleid en flankerend onderwijsbeleid één van de drie pijlers.
We verwijzen hiervoor graag naar:
Wat zou dat traject rond ziekteverzuim inhouden?
Naar aanleiding van de bekendmaking van het ziekteverzuim is er vanuit het stadsbestuur een schrijven vertrokken naar minister Weyts en zijn kabinet met de vraag om meer zicht te krijgen op de precieze oorzaken van het hoge Genkse verzuim. We kregen naar aanleiding van die vraag van Certimed een overzicht met meer informatie over de specifieke Genkse context in het kader van het ziekteverzuim in het onderwijs. Wat betreft eventuele vervolgacties in de vorm van een specifiek Genks traject kregen we vooralsnog geen feedback van AGODI, noch van het kabinet of van de minister. We zullen terug contact opnemen.
Hoe positioneert Genk zich ten opzichte van de andere centrumsteden?
Ten opzichte van andere centrumsteden positioneert Genk zich ongeveer gemiddeld. Gent, Antwerpen en Oostende hebben bijvoorbeeld een hoger cijfer ongekwalificeerde uitstroom. Hasselt en Leuven hebben dan weer een lager cijfer. Algemeen gesteld is onder andere thuistaal niet-Nederlands een belangrijke factor in het aandeel vroegtijdige schoolverlaters alsook de SES-kenmerken binnen een stedelijke populatie.
Hoe gaan jullie verder aan de slag met deze cijfers?
We blijven vanuit het stadsbestuur inzetten op het beleidsplan ‘Iedereen Slaagt’ en dus ook op de jongeren en onderwijspartners in het secundair onderwijs. Enkel een volgehouden inspanning kan vruchten afleveren.
Daarnaast kiezen we vanuit het flankerend onderwijsbeleid voor een ketenaanpak. Zo zetten we zeker al bij de 0 tot 12-jarigen in op taal, ouderbetrokkenheid en persoonsontwikkeling van jonge kinderen want een eventuele ongekwalificeerde uitstroom kent zijn kiemen vaak op vroege leeftijd. Jong(volwassenen) die tijdens hun periode in het secundair onderwijs alsnog zonder diploma uitstromen, proberen we via De Leerwinkel te remediëren. Want het aantal jongeren dat in Vlaanderen via een andere weg alsnog een secundair diploma haalt is ten opzichte van vorig jaar gestegen met 16%. Vanuit De Leerwinkel spelen we dus in op die serieuze stijging. En we onderzoeken samen met de jongeren hoe ze via alternatieve wegen alsnog aan een diploma secundair onderwijs kunnen geraken.
Tenslotte willen binnen het beleidsplan ‘Iedereen Slaagt’ ook onderzoeken hoe we accenten kunnen leggen om meer te kunnen inzetten op doelgroepen die ongekwalificeerd uitstromen. Meisjes en jongeren binnen OKAN & Duaal Leren zijn dan evidente groepen om samen met de onderwijspartners verder onder te loep te nemen.
wo 20/03/2024 - 09:31